Ewangelizacja ziemi Łomżyńskiej jest łączona z misją św. Brunona z Kwerfurtu. Późna tradycja miejscowa wskazywała na Łomżę, jako miejsce, z którego święty męczennik, naśladowca i kontynuator dzieła św. Wojciecha, wyruszył ze swą ostatnią misją ewangelizacyjną, w wyniku której zyskał wraz ze swoimi towarzyszami palmę męczeństwa. Źródła do dziejów św. Brunona, postaci niezwykle ciekawej, wskazują na północnowschodnie Mazowsze jako bazę wyprawy i na Jaćwingów jako jej cel. Święty, o którym powiada kronikarz, że hojnie został obdarowany przez Bolesława Chrobrego, przekazywał te bogactwa zakładanym przez siebie kościołom. Tradycja mówiąca o działalności św. Brunona w Łomży ma uzasadnienie we wczesnych wezwaniach pierwszych kościołów łomżyńskich. W istocie, można znaleźć bliskie związki św. Brunona zarówno z kultem św. Wawrzyńca, jak i z kultem św. Piotra. W związku z głębokim kryzysem kościoła polskiego w 2 ćwierci XI wieku, związanym z upadkiem tutejszego chrześcijaństwa zapomniano o św. Brunonie i jego dziele, zarówno misyjnym, jak i literackim. Zaginęła także wiedza o miejscu pochówku jego ciała oraz ciał jego towarzyszy, wykupionych i pogrzebanych przez Bolesława Chrobrego. Nie ulega wątpliwości, iż kult tego wybitnego intelektualisty i wielkiego przyjaciela współczesnych mu Polaków jako obywateli chrześcijańskiej Europy, jest jak najbardziej godny krzewienia w dzisiejszych czasach, a Łomża ma powody, by się doń przyznawać. Za pamiątkę po najstarszej parafii łomżyńskiej uchodzą dwa znane z późniejszych czasów kościoły: św. Wawrzyńca i św. Piotra. Żaden z nich już nie istnieje; po kościele św. Wawrzyńca pozostały widoczne fundamenty na sąsiadującym z grodziskiem pagórku zwanym wzgórzem św. Wawrzyńca. Kościół św. Piotra znajdował się także w Starej Łomży, na jej przeciwległym końcu. Fundamenty kościoła św. Wawrzyńca pochodzą wprawdzie z późniejszej, murowanej świątyni rozebranej w połowie XVIII w., lecz dzisiaj już wiemy z wykopalisk archeologicznych, że była to już kolejna świątynia zbudowana w miejscu, wcześniej było już ich kilka, ponieważ w okresie wczesnego średniowiecza Łomża była ważnym grodem i zarazem ośrodkiem rozległej "protoparafii" z kościołem grodowym pw. św. Wawrzyńca. Nowa Łomża powstała w odległości 4 km. od grodziska i kościoła św. Wawrzyńca. Kościół pod wezwaniem św. Rozesłańców w Nowej, czyli obecnej Łomży, powstał na miejscu zwanym Popową Górą, czyli tu, gdzie obecnie znajduje się kościół i klasztor ojców Kapucynów. Następujący szybki rozwój miasta przyczynił się do powstania nowego kościoła. Działalność mieszczan łomżyńskich wsparła wówczas Księżna Mazowiecka Anna. Staraniem proboszczów łomżyńskich, a szczególnie księdza Jana Wojsławskiego, powstała nowa okazała świątynia, pw. świętego Michała Archanioła i świętego Jana Chrzciciela którą obecnie możemy podziwiać. W ciągu pięciu wieków swego istnienia kościół ten przechodził różne koleje losu, tak jak i nasza Ojczyzna. Wielokrotnie remontowany, przebudowywany, ratowany z ruin i zgliszcz służy wciąż wiernemu ludowi naszego miasta i regionu tak w dniach pomyślności jak i doświadczeń. Wspominając to dziejowe wydarzenia Ziemi Łomżyńskiej, jak też szczególną datę 28 X 1925 roku, kiedy to bullą " Vixdum Poloniae unitas " Ojciec Święty Pius Xi utworzył diecezję łomżyńską, a kościół pw św. Michała Archanioła i Jana Chrzciciela podniósł do godności Katedry, 30 X 2000 roku obchodzono w Łomży uroczystość 75 - lecia diecezji łomżyńskiej.